ÇELTİK KOMİSYONLARI LAĞVEDİLMELİ
ENEZ MEKTUBU/Ulaş DEMİRAY
“Cemaat ne kadar kalabalık olursa olsun imam bildiğini okur” atasözümüze çok uyuyor mu bilmem ama ne kadar yazarsak yazalım, ne dersek diyelim, ne kadar sesimizi yükseltsek de yükseltelim anız yakanlar yakmaya devam ediyor. Görmesi gerekenler görmemekte direniyor. Engel olması gerekenler topu taca atıyor. Kamuoyunun bir bölümü “Yasa çeltikçilere işlemez” diyerek gerekli tepkiyi göstermiyor. Halkımızın bir bölümünün zaten; değil anız; dünya yansa umurunda değil. Yine de, doğanın önemini anlayan, yurdunu seven, çevreyi korumayı namus bilen önemli bir kesim de duyarsız kalmıyor.
***
Nitekim DSİ’den emekli mühendis arkadaşımız Sayın Hüseyin Erkin anızları yakmak yerine elektrik üretiminde kullanılabileceğini hatırlatarak bir proje örneği ile tartışmaya katılıyor.. Geçtiğimiz günlerde de Keşan’da bir eğitim kurumunu yönetmekle birlikte çiftçilikle de uğraşan Sayın Mustafa Bezbaş, Medya Keşan Gazetesi ile yapığı söyleşide çok daha basit ve kolay uygulanabilecek öneriler getirebiliyor. BEZBAŞ bu önerilerle anız yakılmadan, çevreyi ve çevrecileri rahatsız etmeden, çeltik üreticisine de maddi yük yüklemeden bu sorunun çözülebileceğini deneyimli bir toprak adamı olarak ortaya koyuyor. Konu hakkında bilgi sahibi olanlardan buna benzer irili ufaklı, başka öneriler de eklenince anız yakmadan da bu sorunun çözülebileceği anlaşılabiliyor.
***
Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmanın yanlışlığını bilerek bu konuyu hem deşmeye hem de öğrenmeye devam ediyorum. Öğrenmeliyim, çünkü olay sadece bir çevre sorunu değil.. İpsala başta olmak üzere “Hamzadere” diye isimlendirilen bölgenin ekonomisi hatta sosyal yaşamı çok büyük ölçüde çeltik tarımı üzerinde şekilleniyor. Bu iş için bataklıklar kurutulmuş, seddeler yapılmış, kanallar açılmış, barajlar yapılmış.. Geriye dönülmesi mümkün olmayan bir süreç yaşanmış. Çevre için olumsuzlukları ise giderilemeyecek boyutlarda değil. Öyleyse hem üretimin hem çevrenin önemini göz önüne alarak çözüm üretmek gerekiyor..
***
Bilgi sahibi olmak lazım dedim ya… İşe; İl ve İlçelerde kurulan Çeltik komisyonları nedir, ne iş yapar sorularının yanıtını aramakla başladım. Çeltik Komisyonları 23.06.1936 ve Sayısı 3039 olan Çeltik Ekimi Kanunu isimli bir yasa ile oluşturulmuş.. Yani bugün bu komisyonlar 84 yıl önce kabul edilen 31 maddelik bir yasa çerçevesinde görev(!) yapıyorlar. Bugünün koşullarında çeltik üreticisine bir takım zorluklar getirmekten başka hiçbir işe yaramadığını düşündüğüm bir komisyon bu. Zira yapacağı işlerin artık hiç birisi 80 yıl öncesinin usulleri ile yapılmıyor. DSİ’nin ancak 1953 yılında kurulduğunu, sıtma mücadelesinin de artık daha farklı usullerle yapıldığını düşünürsek söz konusu yasasının ne kadar gerçeklerden uzaklaştığını anlamak mümkün. Yasayı okudum. Günümüzde işe yarayacak pek bir şey göremedim.. Uygulanması gereken bazı maddeler varsa da uygulandığını söylemek de mümkün değil. Örneğin çeltik ekim yerlerinin meskun mahallere uzaklığı. Neredeyse şehir meydanlarına ya da evlerimizi bahçesine çeltik ekim yapılacak. Ama “Dur” diyen yok.
***
O Yasada başka ne gördüm? O yasadaki hizmetlerin yapılması için dönüm başına üreticiden bir miktar para alındığını gördüm. O para hala toplanıyor ama yasadaki hizmetleri artık başka kurumlar yapıyor. İyi de; hâlâ toplanan bu paralar şimdilerde nerelere harcanıyor? Söylenti şeklinde olsa da anlatılanları buraya aktarmaya dilim varmıyor.
***
Şimdi buradan, Edirne’mizin iki milletvekiline, biri ziraat mühendisi, öğretim üyesi Okan Gaytancıoğlu, diğeri ekonomi doktoru Fatma Aksal’a sesleniyorum. Bu iki milletvekili kafa kafaya vermeli, konu meclise taşınmalıdır. Bu 84 yıllık işe yaramayan yasa tarihin arşivine kaldırmalı ve çeltik komisyonları lağvedilmelidir. Gerekiyorsa günün koşullarına göre, hem müstahsili hem de çevrecileri mutlu edecek yeni bir yasa teklifi hazırlanmalıdır. Hem devletin desteği, hem de bugün dönüm başına toplanan paralarla da sevgili Erkin ya da sevgili Bezbaş’ın önerisi yaşama geçirilmelidir.
