TGK 21. BAŞKANLAR KONSEYİ TOPLANDI

Türkiye’de basının en büyük çatı organı konumundaki Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu (TGK) pandemi dolayısıyla internet üzerinden görüşmelerin sağlandığı 21. Başkanlar Konseyi toplantısını yaptı.

Konfederasyon Genel Başkanı Nuri Kolaylı ile çok sayıdaki gazeteciler derneği başkanının katıldığı toplantının gündemini gazetecilik mesleğinde görev yapan kişilere sağlanan ve daha çok 212 sayılı yasa olarak ta bilinen ‘fiili hizmet süresi zammı’ oluşturdu.

Toplantıda ayrıca, yerel gazetelerin bayilere dağıtımında yaşanan sıkıntılar, Basın İlan Kurumu ile ilgili talepler, federasyonlar ve üye derneklerle ilgili konular ele alındı.

Başkanlar konseyine katılan Edirne Gazeteciler Derneği Başkanı Derya Sarılarlı, toplantıda görüşülen konular arasında en çok zaman ayrılan ‘Gazetecilerin Yıpranma Payları’’ hakkında şu açıklamayı yaptı: “Bilindiği üzere 2008 yılında basın ve gazetecilik mesleğinde çalışanlar için kamuoyunda ‘yıpranma payı’ ya da ‘212 sayılı yasa’ olarak bilinen; ‘fiili hizmet zammı’ kaldırılmış, 2013 yılında yapılan başvurular ve ilgili bakanlıklar, milletvekilleri ile yapılan görüşmeler sonrasında bu hak tekrar geri getirilmişti.

Ancak bu hak geri verildiğinde İstanbul İş Mahkemesi’nin Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda ‘fiili hizmet süresi zammı’ ile ilgili düzenleme getiren 40’ıncı maddesinde yaptığı değişiklikle eklenen 16 numaralı bende göre, bu haktan yararlanacak kişilerin aynı zamanda ‘Sarı Basın Kartı’ sahibi olmaları şartı getirilmişti.

Bu yeni düzenlemenin hak mağduriyeti yaşatacağını defalarca ifade etmiştik. Bende birçok toplantıda konuyla ilgili söz alarak, bazı gazete sahip ve çalışanlarının sarı basın kartı almak için gerekli eğitim düzeyinde olmamalarını, bazılarının kart için başvurusu yapmadıklarını, bazı kişilerin ise eksik belgeler nedeniyle zamanında kart alamamak gibi sıkıntıların yaşandığını vurgulamıştım.

Bu düzenlemenin iptali için gerekli yasal başvurular tüm basın camiasının talepleri doğrultusunda yapılmıştı.

Anayasa Mahkemesi (AYM), 25 Aralık’ta iptal başvurusu ile ilgili yaptığı değerlendirme sonucunda ‘yıpranma payı’ ile ilgili düzenlemenin, Anayasa’nın ‘temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması’ ile ilgili 13 ve ‘sosyal güvenlik hakkı’ ile ilgili 60’ıncı maddelerine aykırı olduğunu belirleyip, yıpranma hakkından yararlanmak için getirilen sarı kart şartı düzenlemesini iptal etmişti.

AYM kararı, Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 9 ay sonra yürürlüğe gireceği öğrenilmişti.

Ancak bu kararın ve yıpranma hakkının devamı için Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden (TBMM), AYM kararına uygun olarak kanunda düzenleme yapılması gerekiyor. Bu düzenlemenin de Ekim ayında mecliste görüşülüp, karara bağlanması şart.

İlgili kanuna ‘Fikir işçisi olan herkes yıpranma payından faydalanabilir’ gibi kısa bir ibarenin eklenmesi yetecek bu düzenlemenin TBMM’de süre geçirmeden ele alınması için daha önce Adli Reform Paketinde yer alan adli resmi ilanların yerel gazetelerde yayınına son verilmesiyle ilgili düzenlemenin girişimlerimiz sonucunda önlendiği gibi çalışma başlatılması kararlaştırıldı.

Konfederasyon tarafından yapılan çalışmada üye dernekler illerindeki milletvekillerine konuyu anlatan birer mektup vermişler, gerekli bakanlık, kurum ve valilikler dahil girişimlerde bulunulmuştu.

Yıpranma hakkını fazlasıyla hak ettiğine inandığımız gazeteci meslektaşlarımızın kazanılmış bu haklarından mahrum edilmesi gibi bir durumun oluşmaması için Edirne Gazeteciler Derneği de üzerine düşeni yapacaktır.

Yıpranma hakkından vazgeçmeyiz. Zaten ekonomik zorluklar içerisinde fedakarca görev yapan meslektaşlarımız kazandıkları bir hakkın kendilerinde alınmasına asla izin verilmeyecektir.

Yerel basının içinde bulunduğu sıkıntılı dönemi aşmak için yapılması gerekenleri görüştüğümüz bugünlerde bir de meslekte çalışanların kazanılmış haklarının heba olmasına müsaade edilmeyecektir.”

BAŞKANLAR KURULU SONRASI ORTAK AÇIKLAMA

Türkiye genelinde 8 gazeteciler federasyonu ile 77 gazeteciler cemiyeti başkan ve temsilcisinin katıldığı TGK Başkanlar Kurulu toplantısında, basın/medya sektöründeki son gelişmeler, COVİD-19 salgınının sektöre etkileri, gazetecilerin yıpranma hakkı, gazetelerin dağıtım sorunu ile diğer sorunlar ve çözüm önerileri tartışıldı.

TGK Genel Başkanı Nuri Kolaylı başkanlığında saat 14.00’de başlayan ve yaklaşık 3 saat süren Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu’nun 21. Başkanlar Kurulu’nda gündeme gelen şu sorunların kamuoyu ile paylaşılması kararlaştırıldı:

“1) GAZETECİLERİN YIPRANMA HAKKI

Gazetecilerin, 1961 yılında verdikleri büyük mücadele sonucu 212 Sayılı Kanunla kazandıkları haklar, aradan geçen süreçte ne yazık ki bir bir erimektedir. Anayasa Mahkemesinin “basın çalışanlarının yıpranma hakkına ilişkin” aldığı karar gereği, 14 Kasım 2020 tarihine kadar, gazetecilerin fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmesi için yasama organının “kanuni” düzenleme yapması gerekmektedir. Aksi takdirde gazeteciler için fiili hizmet süresi zammından yararlanma hakkı ortadan kalkmış olacaktır.

Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu olarak beklentimiz; gazetecilik mesleğinin basın kartı sahibi koşuluna bağlı olmadan yapılan ağır ve tehlikeli bir iş olarak kabul edilmesi, 212 sayılı yasaya tabi görev yapan gazetecilerin anayasal sosyal güvenlik hakkının sonucu olan fiili hizmet süresi zammının kanuni düzenleme yapılarak geri verilmesidir.

2) GAZETELERİN DAĞITIM SORUNU

Dağıtım konusunda yoğun sorunların yaşandığı bir dönemdeyiz. İki ana dağıtım firmasından birinin kapanması ile tek dağıtım firması hizmet vermeye devam etmektedir. Bu süreçte dağıtım komisyonu dışında ‘hizmet bedeli’ adı altında çeşitli miktarlarda para alınmaya başlandığı, şimdilerde ise yayın yeri dışında basılan gazetelerin yayın yerlerine taşınması konusunda astronomik ücretler talep edileceği duyumları gelmektedir. Pandemi döneminde dönüşümlü yayın söz konusu olduğu halde tam ay yayını üzerinden ücretler alındığı da yine tarafımıza şikayet olarak ulaşmıştır. Dağıtım firmasının rekabetsiz ortamda tek taraflı ve gazetelerimizi zorda bırakan bu uygulamalarını gözden geçirmesi ve vazgeçmesi çağrısında bulunuyoruz. Konfederasyonumuz meslektaşlarımızın halen karşı karşıya olduğu dağıtım sorunun çözümüne dönük gerekli görüşmeleri yapacak, gerekirse Rekabet Kurumu mevzuatı açısından da konuyu takip edecektir.

3) İNTERNET YASASI

Sürekli gündemde olmasına karşın bir türlü gerçekleşmeyen Internet Yasası zaman geçirilmeden çıkarılmalıdır. Yasal boşluk nedeniyle, mevcut sorunlar, Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri yoluyla çözülmeye çalışılmaktadır.

TGK olarak defalarca vurguladığımız gibi; teknolojinin hızla gelişimi ve internet ağının hemen hemen her noktaya ulaşması ile birlikte, internet haberciliği büyük bir gelişim göstermiştir. Özellikle COVİD-19 salgını sürecinde doğru, hızlı ve tarafsız haberciliğin önemi ortaya çıkmıştır. Sosyal medyada birçok sahte belge ve haber, kamuoyunu yanlış yönlendirirken, kurumsal internet haber siteleri tarafından gerçek haberler anında Türk halkına ulaştırılmıştır. Yasal boşluktan kaynaklanan sorunlar, her geçen gün daha da artmaktadır. İstihdam sağlayan, gerçek anlamda habercilik yapan kurumsal internet haber siteleri desteklenmeli, bu kurumlarda habercilik yapan meslektaşlarımız da gazeteci sayılmalıdır.

4) PANDEMİ SÜRECİ VE YEREL MEDYA

Tüm dünyayı ekonomi ve psikolojik olarak sarsan pandeminin etkisi ağırlaşarak devam etmektedir. Pandemiden olumsuz etkilenen sektörlerin başında genelde medya, özelde yazılı basın gelmektedir.

Özel ilan gelirleri nerede ise durmuş, satışlar kağıdın virüs taşıma söylentilerinin de etkisi ile şimdiye kadar olmadık şekilde düşmüştür. Öte yandan, resmi ilan ve reklamlarda önemli oranda azalış kaydedilmiştir. İcraların 3 ay ertelenmesi nedeni ile icra ilanları yayımlanamamış, yayımlanmaya başladıktan kısa süre sonra adli tatil başlamasıyla durmasa da durağanlaşmıştır.

3 aylık sürede sigorta ve KDV ödemelerinin ötelenmesi anılan süreç için faydalı olmakla beraber yılın son 3 ayında duble sigorta ve KDV ödenecek olması basın işletmelerimizi kara kara düşündürmektedir. Bu soruna ilişkin faizsiz kredi, 24 ay faizsiz vade vb. gibi çözümler hayata geçirilmelidir.

BİK tarafından pandemi sürecine ilişkin vakitlice alınan tedbirler memnuniyetle karşılanmıştır.

İŞKUR tarafından kısa çalışma ödeneği imkanının süreçte uygulamaya konulması olumlu olmuştur.

Bu aşamada KOSGEB desteklerinin devreye alınması bir zorunluluk olarak gözükmektedir.

Yerel basın yerel demokrasinin işlerliği için vazgeçilmezdir. TGK Başkanlar Kurulu olarak mahalli idarelerimize, odalarımıza, sivil toplum kuruluşlarımıza bir çağrıda bulunmak istiyoruz; sizi milletimizle buluşturan, mesajlarınızı vatandaşlarımıza ileten basın kuruluşlarına destek vermenin tam zamanıdır. Bu kuruluşlar daima sizin yanınızda idi. Şimdi sıra sizde!”