SİYASETTE KIRILMALAR VE KİŞİSEL ÇIKARLAR

Cumhuriyet tarihimizde siyasi partilerin kurulmasıyla birlikte, parti içi düşünce ayrılıkları yerini hep korumuştur. Kimi düşünceler bireysel, kimileri de toplumsal anlayışın ürünüdür.  Cumhuriyet’in ilk kurulan partisi CHP. Yeni kurulan devleti, ilk zamanlarda sadece CHP yönetimine bırakmama düşüncesinden farklı siyasi partiler kurulmasına rağmen etken olmayı başaramadılar. Cumhuriyetin kurucu kadroları ve Atatürk, devlet düzenini yeniden inşa edebilmek(ulus devleti) için toplumsal kalkınmanın şartı tarım politikalarından geçeceğine inanmaktaydı.  Halkın çok büyük bir çoğunluğu yoksul, cahil ve eğitimsizdi. Tarımda makineleşme olmadığından toprakların büyük bir kısmı üretim amaçlı kullanımın dışındaydı. Bir de en büyük dert ve sorun; Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde toprak ağalığı sistemi, köylü sınıfını ağanın kulları haline getirmesiydi.  (süreç yerini koruyor) . Özetle ülkede çok büyük bir oranda toprak eşitsizliği vardı. Toprak ağalık sistemi, sadece Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi değildi. Trakya ve Ege bölgelerinde de irili ufaklı toprak ağaları yerini koruyordu.

Türk siyasal tarihinde 1930’lu yıllarda Aydın ili önemli bir siyasi figür ile tanıştı. Tam adı, Ali Adnan Ertekin Menderes idi.  1899 yılında Aydın’da doğdu. Varlıklı bir ailenin oğluydu.

Adnan Menderes,  yabancı okullarda iyi bir eğitim aldı.  1931 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’nden Aydın milletvekili olarak seçildi. Bazı yazılı kaynaklara göre CHP saflarına katılmasını bizzat isteyin Atatürk idi. 1945 senesine kadar, TBMM’de komisyon raportörlüğü yaptı. O yıl Saracoğlu Hükümeti’nin gündeme getirdiği Toprak Kanunu tasarısını şiddetle tenkit ederek, komisyondan istifa etti. Partide yaptıkları muhalefetten dolayı, 12 Haziran 1945’te, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü ile birlikte, CHP Disiplin Kurulu tarafından ihraç edildiler. Sonradan bu üç kişi Demokrat Partiyi kurdular. Cumhuriyet’i on yıl yönettiler.

11 Haziran 1945’te Şükrü Saracoğlu hükûmeti tarafından topraksız ya da az topraklı çiftçilere toprak dağıtmak amacı gütmekteydi. Toprak Kanunu ve Arazi Kullanımı Kanunu.  Madde 1 – Bu Kanunun amacı; toprağın doğal veya yapay yollarla kaybını ve niteliklerini yitirmesini engelleyerek korunmasını, geliştirilmesini ve çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak, plânlı arazi kullanımını sağlayacak usûl ve esasları belirlemekti.

Neden bu üç milletvekili şiddetle Toprak Kanununa karşı çıkıyordu, özellikle Adnan Menderes. Sebebi şuydu:  Hacı Ali Paşa dedesinden miras yoluyla kalan Aydın’daki Çakırbeyli Çiftliği ile Menderes Ovası’nın büyük bir çoğunluğuna sahipti.  Çiftliğin topraklarının yüzölçümü net olarak bilinmemekle birlikte, o dönemki tapu kadastro işlemleri resmi bir şekilde net olarak tutulmuş değildir. Arazinin sınırları değişik kaynaklardaki bilgilere göre o yıllarda tahmini olarak 40.000-60.000 dönüm civarındadır (Aydemir, 2019, s.22). Adnan Menderes,  Toprak Kanunu ile topraklarının elinden alınması kaygısı yaşıyordu.

Günümüzde Aydın ilinde siyasi çalkantı ve siyasi iddialar göğe ermek üzere.  CHP’de iki dönem milletvekili, iki dönem Aydın Belediye başkanı ve şimdi de Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığı yapan Özlem Çerçioğlu’nun AKP’ ye katılma hikayesi. Rivayet muhtelif demek isterdim ancak, yazılanlar ve söylenenler rivayetin değil, siyasetin himayesinde olduğunu öğreniyoruz.  Özlem Çerçioğlu’da Adnan Menderes gibi Aydınlı. CHP’ye nasıl sızdığı bir muamma. Geçmişi toprak ağalı olmasa da sanayicilik yönü var. 14 Ağustosta parti değiştirdi.  Namı diğer ‘Topuklu Efe’. Herkesin bildiği Özlem Çerçioğlu’nun Jantsa’ diye bir aile şirketi var. Borsadaki hisseleri değer kaybediyordu, şirket zorda.  Yeni siyasi tercihi şirket hisselerine değer kazandırdı. Ticari ve siyasi kaygılarından dolayı siyasi taraf değiştirdi. Hakkında epeyce ciddi anlamda soruşturmaların olduğunu basından öğreniyoruz.

Merhum Adnan Menderes siyaset yaptığı dönemde Toprak Kanununa karşı çıksa da, zamanla kendi isteği ile topraklarının büyük bir kısmını kendi köylüsüne bırakmıştır. Siyasi yaşamında başarıları olduğu kadar başarısız olduğu siyasi alanlarda olmuştur. İki Aydınlı siyasetçiden tarihe geçen iki fotoğraf hazin olarak kaldı. Biri demokrasinin kuşatılması, diğerinin de Topuklu Efe’ olarak adlandırılan Özlem Çerçioğlu’nun topuğunun kırılması…